1 Komunikacja wizualna
Psy porozumiewają się nie tylko za pomocą sygnałów głosowych, ale także sygnałów wizualnych, tzw. mowy ciała. Informują one o nastroju i emocjach zwierzęcia i stanowią rozbudowany system komunikacji. Często funkcjonuje on samodzielnie – w istocie pies przekazywać może wiele informacji o sobie bez wydawania jakiegokolwiek dźwięku. Na ten system porozumiewania się składają się:
• wyraz pyska,
• ustawienie uszu i ogona,
• pozycja ciała.
Jeśli chcecie rzeczywiście zrozumieć swojego psa, musicie nauczyć się odczytywać te wszystkie sygnały równocześnie.
1. Pies SPOKOJNY i ZRELAKSOWANY – uszy lekko odchylone do tyłu, ogon (dot. ogonów zawiniętych szablasto, jak u np. owczarków niemieckich) jest opuszczony i zwisa luźno, nie podkulony pod brzuchem, przednie i tylnie nogi wyprostowane (kłąb i zad znajdują się na tej samej wysokości), mięśnie na głowie rozluźnione (skóra nie tworzy zmarszczek), pysk może być lekko otwarty, język porusza się w rytm dyszenia, wyraz oczu łagodny.
2. Pies POBUDZONY – uszy stają pionowo lub są lekko skierowane ku przodowi, ogon unosi się i porusza na boki, nieznacznie podniesiona jedna z przednich łap, wysokie uniesienie głowy, lekkie zmarszczenie skóry nad oczami. Pies sprawia wrażenie zaciekawionego, ożywionego i skoncentrowanego.
3. Pies ZACHĘCAJĄCY DO ZABAWY – przypada przednią częścią ciała niemal do ziemi, wyciąga przed siebie przednie łapy, dotyka ziemi łokciami (niekiedy klatką piersiową), zad unosi wysoko, macha intensywnie ogonem, uszy trzyma sztywno nastawione, otwiera pysk. Pies całym sobą komunikuje radość i przyjazne zamiary – czasem szczeka z entuzjazmem, a wyraz pyska jest pogodny.
4. Pies w SYTUACJI NIEBEZPIECZNEJ – reakcja zależy w dużej mierze od osobowości i oceny swoich szans:
• Pies PEWNY SIEBIE i DOMINUJĄCY przyjmie pozycję AGRESYWNĄ – uszy stawia wysoko, lekko skierowane ku przodowi, otwiera nieznacznie pysk, ściąga ku górze wargi i ukazuje kły, marszczy mięśnie wokół nosa i skórę na czole, patrzy groźnie i przeszywająco, unosi brwi, ogon wznosi prosto ku górze lub zakręca nad grzbietem (sygnał dominacji), może bardzo szybko poruszać koniuszkiem ogona, szyję wznosi wysoko, jeży sierść na karku, napręża cały tułów, staje na wyprężonych nogach, niemalże na koniuszkach palców. Pies komunikuje, że jest duży i silny, gotów stawić czoła każdemu niebezpieczeństwu. A w walce, jeśli do niej dojdzie, wykaże odwagę i determinację.
• Pies NIEPEWNY SIEBIE lub LĘKLIWY – obniża trochę głowę, złożone do tyłu uszy kładzie płasko na głowie, podkula ogon między nogami, otwiera lekko pysk w niepewnym grymasie, opuszcza wargi, jego spojrzenie staje się szkliste, ucieka spojrzeniem w bok, jeży sierść, ale obniża tułów, powoli wycofuje się na podkulonych nogach. Cały obraz wskazuje na pomieszanie AGRESJI i STRACHU, jest mało czytelny i łatwo prowadzi do nieporozumień. Takie psy są niebezpieczne, gdyż nie mając możliwości ucieczki, atakują na oślep ze strachu.
5. Pies okazujący PODDANIE:
• sposób AKTYWNY (nie towarzyszy mu paniczny lęk) – taka postawa jest przeważnie formą powitania. Wilki przyjmują ją, kiedy osobnik alfa (przewodnik sfory) powraca po dłuższej nieobecności. W ceremonialnym powitaniu całe stado gromadzi się wokół niego, demonstrując swoje oddanie, wierność i posłuszeństwo. Osobnik niżej postawiony odchyla uszy ku tyłowi, rozciąga wargi, przypada całym ciałem płasko do ziemi, podkula ogon i nerwowo porusza nim na boki oraz liże pysk zwierzęcia postawionego wyżej w hierarchii;
• sposób BIERNY (bez elementu przyjaznego entuzjazmu) – pies komunikuje w ten sposób zupełną bezradność i wrażliwość. Ten typ zachowania obserwuje się, gdy pies czuje się zagrożony przez innego, dominującego. W takiej sytuacji podporządkowany kładzie się płasko na ziemi, następnie przekręca na grzbiet odsłaniając brzuch i genitalia, zgina przednie łapy w łokciach i nadgarstkach (co pogłębia wrażenie całkowitej bezradności), podkula ogon tak, że przylega do brzucha (ogon pozostaje nieruchomy lub porusza się nieznacznie), stula uszy tak, że niemal ich nie widać i unika kontaktu wzrokowego. Taka postawa ma sprawić wrażenie, że podporządkowany pies jest mniejszy i słabszy niż w rzeczywistości. Wyraża całkowite poddanie i stanowi swoisty hołd składany silniejszemu osobnikowi. Ten zaś na jej widok łagodnieje i jest bardzo mało prawdopodobne, aby zaatakował. Choć, oczywiście, zdarzają się wyjątki.
