5 Komunikacja głosowa
Psy, podobnie jak ich przodkowie wilki, posługują się rozmaitymi dźwiękami, z których każdy powiązany jest z konkretną pozycją ciała. Te dźwięki to: skomlenie, warczenie, szczekanie, wycie, cichsze i głośniejsze popiskiwanie; wszystkie wydawane w szerokiej gamie tonów.
1. POPISKIWANIE I SKOMLENIE
Ciche popiskiwanie, to pierwsze dźwięki, jakie wydają z siebie nowo narodzone szczeniaki. W ten sposób sygnalizują potrzebę ciepła lub pokarmu. Innym częstym dźwiękiem są utrzymane w wysokiej tonacji piski, wydawane podczas ssania. W miarę jak szczeniaki rosną to ciche popiskiwanie zmienia się w skomlenie. Utrzymuje się ono aż do wieku dorosłego i wyraża powitanie, pragnienie czegoś lub podporządkowanie. Skomlenie jest charakterystyczne dla psów, u wilków to jedynie wyraz podporządkowania. To, że pies często skomli jest najczęściej skutkiem wzmacniania takiego zachowania przez właścicieli. Na ogół wzmocnienie to odbywa się nieświadomie. Dobrym przykładem jest zachowanie właścicieli podczas pierwszej nocy szczeniaka w nowym domu. Większość z nich zabiera rozpaczliwie piszczącego psiaka do łóżka, bo mu współczuje, że biedak tęskni za mamą lub po prostu chce się wyspać. Szczeniak otrzymuje wtedy pierwszą skuteczną lekcję: „jak będę skomleć dostanę to, co chcę”.
2. WARCZENIE
Warczenie występuje w sytuacji zagrożenia lub konfliktu i jest sygnałem ostrzegawczym, któremu często towarzyszy odsłonięcie zębów. Maluchy powarkują na siebie w zabawie, ucząc się, na co sobie mogą pozwolić. U wilków osobnik stojący wyżej w hierarchii warczy na niżej postawione. Na ogół warknięcie wystarczy, żeby wywołać w odpowiedzi reakcję poddańczą. Psy mogą warczeć w podobnym celu.
Jeśli pies zaczyna warczeć na właściciela, to oznacza, że pragnie go zdominować. Może się zdarzyć, że właściciel przejdzie koło miski, z której pies właśnie je, a ten wyda z siebie głębokie, groźne warczenie. Komunikat jest jasny: „trzymaj się z daleka, to moje!”. Gdy właściciel się wycofa, nawet nieświadomy, że pies warczał na niego, udzieli swojemu zwierzakowi brzemiennej w skutki lekcji. Teraz pies będzie warczał i w innych sytuacjach, kiedy będzie chciał pogrozić właścicielowi i zakwestionować jego pozycję.
3. SZCZEKANIE
Wilki szczekają niezmiernie rzadko. Większość swojego pożywienia zdobywają na polowaniu, dlatego zachowują się na ogół cicho, aby nie spłoszyć potencjalnej zdobyczy. Szczekają, gdy chcą ostrzec innych członków sfory lub szczenięta, że zbliża się intruz. A i wtedy szczeknięcie jest krótkie, niezbyt głośne i z zasady jednorazowe. Psy szczekają znacznie częściej i głośniej niż wilki, co jest skutkiem celowej selekcji. Udomawiając psy, krzyżowano ze sobą osobniki, które miały tendencję do szczekania – w końcu rolą psa miało być stróżowanie i alarmowanie w razie zagrożenia. „Szczekliwość” była więc cechą wysoce pożądaną.
Współczesne psy domowe szczekają zawsze, gdy są pobudzone. Ich szczekanie jest ostre i urywane, a o znaczeniu w największej mierze decyduje ton. Szczekanie w wysokiej tonacji oznacza powitanie – tak szczekają szczeniaki, ciesząc się, że właściciel wrócił do domu. Przeciągłe, podekscytowane ujadanie sygnalizuje znaczne pobudzenie i stres. Szczekanie ostrzegawcze, jakie wydaje pies podwórzowy na widok obcego, jest utrzymane w niskiej tonacji. Jeszcze niższe, z nutą agresji, zawiadamia, że sytuacja staje się groźna. Często przeplatane jest ono warczeniem.
4. WYCIE
Wycie jest zdecydowanie częstsze u wilków niż u psów i stanowi u nich najważniejszą formę komunikacji głosowej. Jest to przeciągły, przedłużony dźwięk o szerokiej skali, trwający od 2 do 11 sekund. Każdy wilk wyje we właściwy dla niego sposób i można podejrzewać, ze inne osobniki potrafią go po tym rozpoznać. Wili wyją z najrozmaitszych powodów: aby zebrać sforę rozproszoną podczas polowania, by zawiadomić inne stado o granicach swego terytorium, a także po to, aby w zrytualizowany sposób wyrazić radość z bycia razem. Wilki wyją zarówno w pojedynkę, jak i w grupie. Chóralne wycie jest rodzajem koncertu, w którym każdy wilk wykonuje swoją partię.
Psy wyją nieporównywalnie rzadziej od wilków, ale u niektórych ras, takich jak szpice północne – husky i malamuty – jest ono całkiem częste. Chętnie wyją też psy gończe. Z doświadczenia wiem, że moja akita reaguje wyciem, kiedy wyjeżdżam z plecakiem (czyli na dłużej), wyrażając w ten sposób poczucie osamotnienia.
